Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του bonding και του attachment στην γονεϊκότητα?Το bonding (δεσμός) και το attachment (προσκόλληση) είναι δύο σημαντικές έννοιες στη γονεϊκότητα, αλλά έχουν διαφορετική σημασία και διαδικασίες ανάπτυξης.
Ας τα αναλύσουμε με απλό και κατανοητό τρόπο.
Bonding (Δεσμός):
- Το bonding αναφέρεται στη συναισθηματική σύνδεση που σχηματίζει ο γονέας (συνήθως η μητέρα) με το μωρό από τη στιγμή της γέννησής του, ή ακόμα και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
- Είναι μια συναισθηματική και βιολογική διαδικασία που οδηγεί σε μια έντονη αίσθηση προστασίας και φροντίδας για το μωρό.
- Αυτή η σύνδεση είναι μονομερής, δηλαδή αφορά το πώς νιώθει ο γονέας για το μωρό και μπορεί να ενισχυθεί μέσα από την αγκαλιά, το θηλασμό, την περιποίηση και τη φυσική επαφή. Συχνά οι γονείς βιώνουν έντονα συναισθήματα αγάπης και ευθύνης προς το βρέφος αμέσως μετά τη γέννα.
Attachment (Προσκόλληση):
- Το attachment είναι μια αμφίδρομη σχέση που αναπτύσσεται σταδιακά μεταξύ του μωρού και των γονιών του, ειδικά κατά τους πρώτους μήνες και χρόνια της ζωής.
- Πρόκειται για μια συνεχόμενη διαδικασία κατά την οποία το μωρό αναπτύσσει συναισθηματική σύνδεση με τους γονείς του, βασισμένη στην ασφάλεια και τη φροντίδα που λαμβάνει.
- Το βρέφος σχηματίζει προσκόλληση σε αυτούς που καλύπτουν τις βασικές του ανάγκες, όπως φροντίδα, θρέψη και ασφάλεια. Αυτή η σύνδεση έχει άμεσο αντίκτυπο στην ψυχική και συναισθηματική του ανάπτυξη.
- Το είδος της προσκόλλησης (ασφαλής, ανασφαλής, ή απορριπτική) καθορίζεται από τον τρόπο που οι γονείς ανταποκρίνονται στις ανάγκες του μωρού. Η ασφαλής προσκόλληση έχει θετικές επιδράσεις στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της συναισθηματικής ισορροπίας του παιδιού.
Ποιές είναι οι κύριες διαφορές:
- Bonding: Είναι η άμεση συναισθηματική σύνδεση του γονέα προς το μωρό, κυρίως τις πρώτες στιγμές ή μέρες μετά τη γέννηση. Η σύνδεση αυτή υπάρχει όμως αναπόφευκτα από την στιγμή της σύλληψης.
- Attachment: Είναι η σταδιακή, αμφίδρομη σχέση που χτίζεται με τον χρόνο, καθώς το μωρό αναπτύσσει ασφάλεια και εμπιστοσύνη στους γονείς του μέσω της φροντίδας και της σταθερότητας.
Και οι δύο έννοιες είναι καθοριστικές για την ανάπτυξη της σχέσης γονέα-παιδιού, αλλά ο τρόπος που αναπτύσσονται και η χρονική τους πορεία είναι διαφορετικοί.

Ποιός ανέπτυξε την θεωρία του Bonding?
Η θεωρία του bonding (δεσμός) αναπτύχθηκε κυρίως από τους Klaus και Kennell, δύο παιδίατρους και νεογνολόγους, στις δεκαετίες του 1960 και 1970.
Στη θεωρία τους, τονίζουν ότι η σωματική επαφή και η άμεση φροντίδα μετά τη γέννηση είναι πολύ σημαντικές για την ενίσχυση αυτής της αρχικής συναισθηματικής σύνδεσης.
Έδειξαν ότι η άμεση επαφή με δέρμα με δέρμα (skin-to-skin) και ειδικά η επαφή μεταξύ μητέρας και μωρού αμέσως μετά τη γέννηση μπορεί να ενισχύσει τον δεσμό και να βελτιώσει τόσο την ψυχολογική κατάσταση της μητέρας όσο και την ανάπτυξη του μωρού.
Αν και το bonding θεωρείται σημαντικό, η έρευνα τους ανέδειξε ότι ακόμα και αν αυτή η επαφή δεν συμβεί αμέσως (π.χ., λόγω επιπλοκών), η συναισθηματική σχέση μπορεί να αναπτυχθεί αργότερα μέσω της συναισθηματικής και βιολογικής φροντίδας και της αλληλεπίδρασης με το μωρό.
Οι Klaus και Kennell άνοιξαν τον δρόμο για την κατανόηση της σημασίας της πρώιμης συναισθηματικής σύνδεσης μεταξύ γονέα και παιδιού και της επίδρασής της στην ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.
Και τι γίνεται με τον μη ασφαλή δεσμό?
Ενώ ο ασφαλής δεσμός δίνει όλα τα εφόδια για την υγιή ανάπτυξη του βρέφους, ο μη ασφαλής δεσμός έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη του βρέφους και μπορεί να επηρεάσει την ψυχοκοινωνική του ευημερία σε διάφορα επίπεδα.
Είναι σημαντικό οι γονείς και οι φροντιστές να αναγνωρίζουν αυτές τις επιπτώσεις και να επιδιώκουν να παρέχουν ένα σταθερό και υποστηρικτικό περιβάλλον για την ανάπτυξη ασφαλών δεσμών και της υγειούς ανάπτυξη του παιδιού τους
.
Πώς μπορούμε να αναπτύξουμε ασφαλή προσκόλληση?
Τα μωρά γεννιούνται συνήθως έτοιμα να δημιουργήσουν μια προσκόλληση μαζί μας. Έχουν ενστικτώδεις συμπεριφορές όπως το κλάμα που μας καλούν να έρθουμε κοντά.
Κατά τη διάρκεια των καθημερινών στιγμών όπως το τάϊσμα, η παρηγοριά, το μασάζ κλπ μαθαίνουν από εμάς. Μαθαίνουν από το άγγιγμα, τη φωνή και τη μυρωδιά μας. Μέσα από εμάς μαθαίνουν για τον κόσμο και τις σχέσεις.
Το μωρό μας θα έχει μια κύρια προσκόλληση μαζί μας αλλά μπορεί να έχουν πολλές προσκολλήσεις με άλλους φροντιστές όπως ο μπαμπάς ή οι παπούδες. Αν η μαμά εργάζεται πολλές ώρες, είναι σημαντικό να υπάρχει ένας κύριος φροντιστής για το μωρό που να καλύπτει τις ανάγκες του για να μπορέσει να αναπτύξει μια υγιή προσκόλληση.
Μπορούμε λοιπόν να δημιουργήσουμε μια ασφαλή προσκόλληση τους πρώτους μήνες ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες του μωρού μας και καλύπτοντας όχι μόνο τις βιολογικές του ανάγκες (φαγητό, καθαριότητα κ.α.) αλλά και συναισθηματικές. Αυτό είναι γνωστό ως Responsive Parenting.
Είναι πολύ σημαντικό επίσης να μάθουμε πως να βοηθάμε το μωρό μας να ρυθμίσει το άγχος του το ώστε να αποκτήσει την μοναδική ικανότητα: να μάθει να αυτορυθμίζεται! Αυτό είναι ένα καταπληκτικό εφόδιο για όλη του την ζωή.
Επιμέλεια:
Άννα Κονοβέση
Προγεννητική Μαία
Ολιστική Θεραπεύτρια
Founder of MINDFUL PARENT’S SCHOOL
Πηγές:
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0273229784800088
https://www2.hse.ie/babies-children/parenting-advice/baby-and-child-mental-wellbeing/attachment-bonding/